„Muzyka to spieniona fala kosmicznej ciszy.” (Krzysztof Ziewacz)
Muzyka jest przejawem istnienia absolutu, uduchowioną materią o ogromnej mocy. Obosiecznym narzędziem potrafiącym wyciszać lub potęgować emocje. Czasoprzestrzenną strukturą dźwiękową opartą na rytmie, melodii i harmonii. Sztuką, wyrazem tożsamości zbiorowej. Świadectwem kultury człowieka. Tęsknotą jednostki. Wibracją. Terapią.
Muzyka powinna zapalać płomień w sercu mężczyzny i napełniać łzami oczy kobiety. Ludwig Van Beethoven
Diagnoza. Muzyka chorego świata. Współczesny człowiek kompletnie zatracił harmonię. Przyczyny szukać można w zalewie tandety. Media nastawione na zysk hołdują oglądalności i słuchalności. Reklamodawcy naciskają na rozgłośnie, żądając tzw. “masowej sieczki”. Uznanie zdobywają przede wszystkim wykonawcy o nienagannej fizjonomii. To czy mają talent muzyczny to sprawa drugoplanowa wobec nadrzędnej medialności. Z powodu bezsensownych kryteriów panuje efekciarstwo. Skutek jest zgubny, bo muzyka penetruje nasze wnętrze psychofizyczne i często zaburza harmonię. Tak rodzi się chory zgiełk, targowisko próżności, robactwo, które zaraża nasze emocje. Dobra muzyka jednak nadal brzmi, dźwięki dobywają się z antyjarmarcznej niszy. Wielu ludzi jednak nie dociera do prawdziwej sztuki. A jeśli ją odnajdują w końcu… zaczyna ich uleczać!
Moda na muzykoterapię.
https://www.youtube.com/watch?v=kag0aJqQsGo - zniszcz nieswiadome blokady negatywnoscci
https://www.youtube.com/watch?v=_Mqf46DTszc - muzyka uspokajajaca na depresje i do relaksu
https://www.youtube.com/watch?v=mHBR12nnpSs - muzyka ktora przyciaga pozytywne mysli
https://www.youtube.com/watch?v=LsE7sfh28u0 - Leo Rojas caly album
Na Zachodzie psychoterapia muzyką zdobywa sobie pełnoprawne obywatelstwo, stałe, trwałe miejsce w szpitalach i klinikach. Nawet kino ostatnio porusza te dźwięczne struny. Piękny przykład stanowi tu szwedzki film „Sa som i himmelen” opowiadający o muzyku i w pewnym sensie o terapii muzyką, ukazujący leczniczą z jednej strony i jakże niszczycielską z drugiej, moc muzyki. Leczenie muzyką jako forma psychoterapii znajduje coraz większe wykorzystanie w rehabilitacji, gdzie pełni rolę kinezoterapii oddechowej, ruchowej albo korekty wad postawy. Należy podkreślić także kompleksowe działania muzykoterapii w pedagogice specjalnej, w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo, w zaburzeniach zachowania, w pracy z dziećmi autystycznymi czy z dziećmi z rodzin patologicznych. Coraz powszechniej muzykoterapia wykorzystywana jest również jako forma resocjalizacji więźniów czy pracy z osobami uzależnionymi od nałogów (szczególnie w alkoholizmie i narkomanii).
film ' jak w niebie'
tylko nie o duchu tylko o kompozytorze
zwiastun
https://www.filmweb.pl/video/Zwiastun/Jak+w+niebie+Zwiastun+nr+1+angielski-15555
Fugi, fale i fazy. Mózg pracuje w zakresach 6 – ciu fal, które odpowiadają stanom świadomościowym. Szczegółami zajmę się w artykule o mózgu, który zrodził się przy okazji niniejszego. Ale, ale do rzeczy. Najlepiej się uczymy przy muzyce o rytmie alfa czyli częstotliwości od ok. 7 Hz do ok. 13 Hz. Jak wpływa na nas dźwięk zilustrować można przykładem gongu wywołującego pozytywne skojarzenia, inaczej nie byłby stosowany podczas mszy św. Współcześni metodolodzy egipscy wskazują na gongi jako instrumenty o silnym działaniu relaksacyjnym. Działają one niezwykle kojąco, gdyż wykonane są z właściwego stopu metali i dzięki temu uzyskują odpowiednią barwę dźwięku oraz wybrzmienie. Warto podkreślić znaczenie muzyki w poszczególnych fazach naszego biologicznego rytmu. Inaczej słuchamy muzyki zimą, a inaczej latem. Zimą kochamy dźwięki obciążone ładunkiem emocjonalnym i ciepłem, a więc formy wokalno-instrumentalne. Latem jesteśmy tak zrelaksowani samą aurą, że wystarczy muzyka instrumentalna. Podobnie jest też w mniejszej skali: rankiem dynamiczna, pobudzająca, dająca kopa; a nocą muzyczne pejzaże, struktury z wolna zarastające ciszą.
Pojęcie "Muzykoterapia" Współcześnie obowiązującą w Polsce definicję muzykoterapii wprowadził prof. Mirosław Janiszewski (1993), który określił, iż muzykoterapia jest dziedziną wykorzystującą muzykę w sposób ukierunkowany, wielofunkcyjny, kompleksowy i systematyczny w celach uzupełnienia leczenia zabiegowego, farmakologicznego, rehabilitacyjnego, psychoterapii i pedagogiki specjalnej.
Muzykoterapia receptywna ” Muzykoterapia receptywna stosowana jest zazwyczaj w schorzeniach o charakterze psychogennym. Najczęściej stosowana jest w nerwicach, schorzeniach psychicznych i psychosomatycznych oraz w innych chorobach organicznych, którym towarzyszą objawy nerwicowe” (M. Janiszewski; 1998).
ZASIĘG ODDZIAŁYWANIA MUZYKOTERAPII OBEJMUJE między innymi: wspomaganie leczenia pacjentów szpitalnych o różnych schorzeniach; uzupełnienie leczenia sanatoryjnego; terapię dzieci z zaburzeniami funkcjonowania społecznego; formę leczenia w zakładach psychiatrycznych; psychoterapię; pracę z pacjentami o różnym stopniu upośledzenia umysłowego; pacjentów rehabilitacyjnych (np. w rehabilitacji kardiologicznej, oddechowej); dzieci i młodzież z wadami postawy; terapię z dziećmi autystycznymi; zajęcia z pensjonariuszami placówek opieki społecznej; terapię osób uzależnionych o nałogów; terapię w schorzeniach nerwicowych różnego pochodzenia; działania rewalidacyjne dzieci i młodzieży; resocjalizację.
Muzykoterapia aktywna obejmuje zastosowanie podstawowych form aktywności muzycznej, takiej jak ruch przy muzyce, gra na instrumentach, śpiew i ćwiczenia mowy, działania twórcze z uwzględnieniem określonego celu leczniczego. Jej celem jest ogólnie rozumiana aktywizacja pacjenta pobudzająca poszczególne zmysły, wykorzystywana prawie we wszystkich działach związanych z terapią i lecznictwem, głównie w rehabilitacji i pedagogice specjalnej. Stosowana także w gimnastyce korekcyjnej, w usprawnianiu różnych dysfunkcji narządowych, w terapii chorób układu oddechowego i krążenia oraz wszędzie tam, gdzie lecznicze ćwiczenia ruchowe stymulowane są muzyką.
Przede wszystkim są to ćwiczenia: kształtujące aparat ruchu; metrorytmiczne; uwrażliwiające na elementy dzieła muzycznego; improwizacje: ruchowe, głosowe i instrumentalne; interpretacje ruchowe utworów muzycznych; śpiewanie piosenek; realizacja kanonów głosowo-ruchowych; taniec; ćwiczenia relaksacyjne;
Muzykorelaksacja Łagodna forma relaksu mająca za zadanie spełniać funkcje równoważące napięcia i stresy codziennego życia. Relaksacja przebiega dwufazowo: część pierwsza to partia odreagowująco – wyzwalająca i druga odprężająca. Nieocenione efekty głębokiego odprężenia, wynikają ze zmian fizjologicznych zachodzących w naszym organizmie, podczas przechodzenia fal mózgowych ze stanu beta do alfa. Nasz oddech ulega zwolnieniu, co wiąże się z mniejszą ilością pobieranego tlenu i z jego zmniejszonym zużyciem. Zmniejsza się także liczba uderzeń serca na minutę. Obniża się również ciśnienie krwi, a także poziom mleczaków we krwi (odpowiedzialnych za uczucie niepokoju). Nasz system odpornościowy ulega wzmocnieniu, mięśnie odpoczywają, lepiej się czujemy, a to korzystnie wpływa także na nasz wygląd. Celem ćwiczeń odreagowująco - wyzwalających jest oczyszczenie umysłu oraz aktywacja pacjenta. Uzyskanie u pacjenta stanu uspokojenia, wyciszenia emocjonalnego oraz równowagi psychicznej. Odbywa się to za pomocą prostych zadań muzyczno-ruchowych z wykorzystaniem głosu i ruchu ciała. Niekiedy w tych zadaniach proponuje się również użycie instrumentów perkusyjnych. Tego typu terapia skutkuje podwyższoną odpornością na codzienny stres. Najczęściej stosowane metody to TRENINGI AUTOGENNY SCHULTZ’A i JACOBSONA.
Spieniona struktura musi drgać. Dla mnie muzyka jest najpiękniejszym światem poza fizycznych doznań. Nie wytrzymałbym ciszy. Poraziłaby mnie swoim ciężarem metafizycznym. Muzyka jest lżejsza, nawet ta gęsta, skondensowana jak poezja. Mam 40 lat i już to wiem z całą pewnością. Muzyka jest moją miłością dozgonną. Nie utraciłem bowiem moich muzycznych ideałów. Wierność oznacza czasem także i postęp! Muszę to wypuścić: mnie muza wywala w kosmos!
Opracował Krzysztof Ziewacz
FUNKCJE MUZYKOTERAPII Muzyka może oddziaływać wielopłaszczyznowo, nie tylko na psychikę, ale także na funkcje wegetatywne i czynności poszczególnych układów funkcjonalnych organizmu. Ta forma terapii przez sztukę ma istotne znaczenie w rozwijaniu dyspozycji i aktywności twórczej pacjenta, co ma szczególne znaczenie dla osób poddanych postępowaniu psychiatrycznemu. Muzykoterapia pomaga w nawiązaniu kontaktu z pacjentem w sytuacji utrudnionego lub niemożliwego kontaktu werbalnego; dotyczy to zarówno niektórych psychoz, jak i autyzmu oraz niektórych postaci oligofrenii. Oddziaływanie muzykoterapeutyczne jest wskazane zarówno w odniesieniu do dzieci, jak i pacjentów dorosłych. Może być stosowane grupowo (np. ćwiczenia rytmikoterapeutyczne, rozmaite postaci oddziaływania psychoterapeutycznego), ale także indywidualnie (np. premedykacja i anestezja muzyczna, postępowanie logopedyczne). Terapeutyczne funkcje muzyki obejmują zatem: stymulację fizyczną, ćwiczenie koordynacji motorycznej, kształtowanie komunikacji społecznej, przeżywanie satysfakcji. Specjalnie dobrane zajęcia muzyczne rozluźniają napięcie nerwowe, tworzą sytuacje, w których osoby nieśmiałe lub mało zdolne maja szansę na przeżycie sukcesu, dają poczucie radości tworzenia, pobudzają zatem ogólną aktywność, wyzwalają zahamowaną ekspresję, są środkiem pozawerbalnych porozumień, sposobem nawiązywania kontaktów. Obok wymienionych funkcji terapeutycznych muzykoterapia posiada walory kulturotwórcze- edukacyjne i wychowawcze, których znaczenie podkreśla coraz większa liczba autorów. Główne zatem zadania zastosowania aktywności muzycznej w aspekcie terapeutycznym dotyczą: uwrażliwiania (w tym uspokajanie); aktywizacji; komunikacji. FORMY ODDZIAŁYWANIA MUZYCZNEGO NA OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE INTELEKTUALNIE Aktywne formy pracy muzykoterapeutycznej: formy terapii ruchowej Rytm i ruch Jednym z podstawowych obszarów oddziaływania terapeutycznego muzyki jest sfera ludzkiej aktywności ruchowej. Terapeutyczny walor stymulacji muzyczno- ruchowej odnosi się do oddziaływania psychologiczno- emocjonalnego oraz wyzwalania ludzkiej ekspresji. W tym ujęciu terapia muzyką przyjmuje formę szeroko pojętej rytmikoterapii oraz choreoterapii Oddziaływanie terapeutyczne rytmiką lub tańcem (poprzez wyzwalanie ruchowej ekspresji w ogóle) jest przydatne min: w rehabilitacji upośledzeń czynności motorycznych, korekcji wad wymowy; odpowiednio opracowane metody wykorzystujące siłę oddziaływania rytmu pomagają w pracy edukacyjnei rewalidacyjnej z niewidomymi oraz głuchymi. Nieoceniona jest rola rytmikoterapii w sytuacjach zaburzeń emocjonalnych, a także rewalidacji osób upośledzonych intelektualnie. Rytmika i taniec są przeto niezbędne w obszarze całej pedagogiki specjalnej. Niezależnie od wieku, sprawności intelektualnej, stopnia nasilenia zaburzeń emocjonalnych oraz ogólnej kondycji i sprawności fizycznej bardzo wiele osób może być włączonych w ten obszar muzycznego oddziaływania. Początkiem wszelkich działań twórczych jest ruch, który przełamuje opór przed ekspresją, a następnie prowadzi w sferę coraz większej integracji- zarówno tego, co nazywamy życiem psychicznym, jak i tego, co określamy dziełem sztuki. W stymulowaniu aktywności psychicznej zawiera się właśnie istota zajęć muzyczno- ruchowych, zwłaszcza takich , które z założenia mają mieć walor leczniczy, czy też rewalidacyjny. Oddziaływanie psychologiczne zajęć muzyczno- ruchowych związane jest z wpływem emocji na układ wegetatywny. Stymulacja muzyczna pełni tu rolę aktywizującą, hamującą lub rozładowującą napięcia, zbliżoną do terapii rozładowującej stosowanej w technikach psychoterapeutycznych. Formy terapii przez muzykę pozwalają na nawiązanie kontaktu z pacjentem, gdy kontakt słowny jest utrudniony lub niemożliwy, jak w niektórych psychozach czy autyzmie wczesno dziecięcym. Różnorodne formy terapii muzycznej mogą być z powodzeniem stosowane w psychiatrii dziecięcej i osób dorosłych w leczeniu nerwic, psychoz, uzależnień, a także w pedagogice specjalnej. Podmiotem pedagogiki specjalnej jest określona grupa dzieci i młodzieży wymagająca specjalistycznej pomocy w normalnym funkcjonowaniu. Każda z tych osób występuje w podwójnej roli. Z jednej strony jest to człowiek niepełnosprawny wymagający określonego rodzaju terapii i usprawniania. Jednocześnie zaś jest to dziecko na określonym etapie rozwoju, wymagającym nauczania i wychowania. Dlatego też pedagog T. Janowicz stwierdził, że dzieci i młodzież wchodzące w zakres wpływów pedagogiki specjalnej powinny mieć kontakt z muzyka zarówno w aspekcie terapii jak i edukacji. Oddzielenie tych dziedzin od siebie jest zubożaniem jednej i drugiej dyscypliny, nie należy ich stosować w harmonijnym połączeniu. Prowadzenie zajęć wyłącznie terapeutycznym z pominięciem wprowadzania w specyficzny świat muzyki z punktu widzenia ogólnego rozwoju dziecka jest szkodliwe. Drugi biegun czyli prowadzenie zajęć muzycznych, które miałyby wyłącznie charakter estetyczno – poznawczy z pominięciem działań terapeutycznych, też jest nie do przyjęcia. K. Lewandowska w jednej ze swoich publikacji przeprowadziła rozróżnienie „wychowania muzycznego” i „muzykoterapii”. Wg autorki lekcje wychowania fizycznego zmierzają do realizacji zadań dydaktycznych i wychowawczych zawartych w programie nauczania. Odnoszą się głównie do takich procesów jak poznanie świata muzyki, rozwinięcie uzdolnień i zdobycie umiejętności muzycznych. Natomiast muzykoterapii ma wg autorki cel leczniczy. Zmierza do korekcji zaburzonych funkcji do usunięcia napięć psychofizycznych, do dostarczenia korzystnych doświadczeń społecznych. Dobór materiału muzycznego jest związany z aktualnym nastrojem, emocjami i potrzebami jednostki lub grupy terapeutycznej. Oddziaływanie terapeutyczne obejmuje cały organizm psychofizyczny a szczególnie emocje, dążenia, oczekiwania, marzenia. W wyniku tak przeprowadzonych zajęć następuje poprawa samopoczucia, usunięcia lęku, odreagowania napięcia, poprawa relacji z członkami grupy. Tak rozumiane pojęcie muzykoterapii odgrywa bardzo ważną rolę w pracy z dziećmi głębiej upośledzonymi umysłowo, u których zaburzony jest rozwój intelektualny, psychomotoryczny, emocjonalny. Występują również zaburzenia w sferze zmysłowo – ruchowej. Głównymi objawami tych zaburzeń jest niedokładne i zwolnione odbieranie wrażeń wzrokowych, słuchowych i innych, zaburzenia autoorientacji i orientacji przestrzennej, zaburzenia koordynacji wzrokowo – słuchowo- ruchowej, zwolnione i niedokładne reakcje, zaburzenia napędu do działania, ogólna niesprawność. Francuzki muzykolog i pedagog J. Dalcroze podaje wiele istotnych wartości oddziaływań muzyki w usprawnianiu dziecka upośledzonego umysłowo: - wzruszenie muzyczne nie jest wyłącznie wzruszeniem intelektualnych, oddziałuje ono na zmysły, wprawia w wibracje cały organizm; - z trzech elementów muzyki, dźwięku, rytmu i dynamiki, dwa ostatnie maja swój najdoskonalszy odpowiednik w ruchu ciała; - z możliwości opanowania trudności fizycznych( niedoskonałość działania mięśni i zmysłów) i psychicznych wyzwala się radość, która jest nowym bodźcem do rozwoju; - muzyka przenika bariery intelektualne, emocjonalne, charakterologiczne i motoryczne. Utwór muzyczny jest syntezą wielu elementów, takich jak wspomniany już rytm, metrum, tempo, melodia, harmonia, dynamika, artykulacja, kolorystyka dźwiękowa, budowa utworu. Każdy z wymienionych elementów ma w utworze swoją funkcję, jednakże rytm, metrum i tempo wywierają najsilniejszy porządkujący wpływ na ruch dzieci. Muzyka przez metrum, tempo i rytm wydaje dzieciom „polecenia”, których nie trzeba rozumieć drogą pojęciową bez ryzyka niezrozumienia słów, którymi musielibyśmy tłumaczyć dziecku, co i jak ma robić, kiedy i w jaki sposób reagować. Trzeba zaznaczyć także, że potrzeba zgodności ruchu z muzyką jest tak duża, że dzieci wykazujące skłonności do ruchów mimowolnych, dzieci nadpobudliwe czynią ogromne wysiłki, niejednokrotne uwieńczone powodzeniem, w celu opanowania ruchów zbędnych tak, aby wiernie odtworzyć rytm muzyki. Eliminują wtedy wszystkie ruchy, które nie prowadzą do upragnionego celu, w ten sposób uczą się panowania nad swoim ciałem. Niejednokrotnie muzyka bywa też pierwszym sposobem nawiązywania kontaktu z dzieckiem w początkowej fazie procesu rewalidacyjnego. Ogromny wpływ muzyki i rytmiki zaznacza się także w stymulowaniu rozwoju motorycznego. Rozwój motoryczny polega na kontroli ruchów mięśni, które z chwilą urodzenia a nawet jeszcze nieco później są przypadkowe. Stopniowo, ale w miarę jak rozwija się u dziecka kontrola nad mechanizmem mięśniowym, pierwotny typ ruchów przypadkowych ustępuje ruchom specyficznym i prawidłowym. Wzrokowe reakcje przekształcają się w sprawności motoryczne, które będą użyteczne przez całe życie. Poprzez odpowiednie układanie ćwiczeń rytmicznych i metrycznych a także pobudzających i hamujących można osiągnąć wysoki stopień uporządkowania koordynacji wzrokowo-ruchowej i słuchowej a w rezultacie sprawności ogólnej. Nie można także pominąć ogromnego wpływu muzyki i rytmiki na rozwój mowy dziecka głębiej upośledzonego umysłowo. Mowa jest bowiem jedną z form motoryki. Wymaga skomplikowanych ruchów narządów artykulacyjnych dla wydobycia głosu, jest faktem, że dzieci upośledzone częściej wydają głos w czasie ruchu i przy muzyce niż w bezruchu i ciszy. Udział w różnych zabawach z muzyka stanowi świetną motywację u dzieci do przełamywania głęboko zakorzenionej niechęci do wydobywania głosu i posługiwania się mową. Muzyka z rytmika także pomaga w uspołecznianiu dzieci głębiej upośledzonych umysłowo, bowiem łagodzi pierwsze, a ułatwia kolejne kontakty z rówieśnikami. Muzyka narzucając w czasie ćwiczeń wszystkim dzieciom jednakowe tempo, rytm a także nastrój, niweluje indywidualne, wypływające z upośledzenia i zaburzeń zachowania, reakcje i pomaga we współdziałaniu. Organizując zajęcia muzyczno – rytmiczne należy przestrzegać pewnych zasad: - zajęcia powinny być organizowane w przestronnym pomieszczeniu, np. sali gimnastycznej; - dzieci powinny się przebierać na czas ćwiczeń; - przy organizowaniu zabaw ruchowych trzeba bezwzględnie pamiętać o zachowaniu zasad bezpieczeństwa; - nauczyciel powinien w czasie zajęć dysponować odpowiednim zestawem pomocy; - muzyka nie może być zbyt głośna gdyż bardzo męczy dzieci a także jej nadmiar i głośność może im sprawiać ból. Zajęcia muzykoterapeutyczne wymagają również właściwego ich przeprowadzenia. W jednostce lekcyjnej realizujemy wybiórczo pewne formy zajęć gdyż wszystkiego w niej zmieścić od razu nie można. Czas przeznaczony na zajęcia muzyczno – rytmiczne nie może być także wypełniony tylko jedną formą. Pomoce jakie stosujemy w czasie zabaw, powinny te zabawy urozmaicać ale należy uważać, aby w jednych zajęciach nie stosować ich zbyt wiele. Zbyt duża liczba pomocy rozprasza bardzo uwagę dzieci. W zajęciach trzeba uwzględniać tematykę z jaką dziecko akurat ma do czynienia w tematach ośrodka pracy. Od samego początku należy duży nacisk położyć na ćwiczenia z zakresu autoorientacji i orientacji przestrzennej. Dzieci głębiej upośledzone umysłowo mają często bardzo poważne trudności w spostrzeganiu, przetwarzaniu i odtwarzaniu czynności. W takim przypadku należy umożliwić im spostrzeganie i przyswajanie całościowe poprzez angażowanie wszystkich możliwych zmysłów. Dziecko musi przeżyć ruch. Wiedza, jaką ono zdobywa na temat współzależności ruchowych w obrębie własnego ciała oraz kontakt z różnymi przedmiotami i substancjami, podnoszą nie tylko sprawność motoryczną, lecz wpływają także pozytywnie na ogólny proces przyswajania i zastosowania umiejętności i wiedzy. Dziecko wyrabia sobie własny obraz środowiska dzięki działaniu. Działanie zaś prowadzi do budowania przez dziecko elementarnych pojęć przestrzeni, czasu, przyczyny. Poprzez wielorakość doznań wnosi ono do swego postępowania ład i porządek. Dzięki spostrzeganiu i ruchowi dziecko w swoim świecie, w swoim środowisku materialnym, psychicznym, buduje sobie pewien system orientacji czasowo – przestrzennej. Autoorientacja i orientacja przestrzenna są dla każdego dziecka, tak zdrowego, jak i upośledzonego umysłowo, fundamentalnymi umiejętnościami, bez opanowania których będzie ono miało ogromne trudności w zakresie percepcji wzrokowo – ruchowej, analizy i syntezy wzrokowej. Ogromne znaczenie ma również stosowanie ćwiczeń hamująco – pobudzających, ponieważ w procesie usprawniania autoorientacji i orientacji przestrzennej są one nieodzowne. Przeprowadza się je drogą zaskakiwania dziecka przejściem do ruchu pobudzającego lub przeciwnie – do ruchu hamującego. Ćwiczenia te mają na celu wyrabianie, usprawniane orientacji myślowej, szybkiej reakcji mięśniowej, przyzwyczajają dziecko do silnej koncentracji uwagi, do stałej gotowości układu nerwowego i mięśniowego, do dokładnego zapamiętywania , do szybkiej orientacji w przestrzeni i czasie. Innym rodzajem ćwiczeń jakie powinny być stosowane na zajęciach muzyczno-rytmicznych są ćwiczenia dynamiczne polegające głównie na zmianie tempa i natężenia dźwięku. Przyzwyczajają one dziecko do podporządkowania się i przystosowania swoich ruchów do jakiegoś wzorca, do zmiany naprężenia mięsni, zmiany nastroju i napięcia emocjonalnego, kształtują wyobraźnię. Następna grupa ćwiczeń –to ćwiczenia słuchowe i głosowe, dzięki którym dzieci głębiej upośledzone będą uczyły się różnicować słyszane odgłosy, ich siłę, regularność, szybkość, natężenie. Umiejętność ta pozwoli dzieciom właściwie spostrzegać i określać cechy dźwięków, ich kontrast i tożsamość. Wśród dzieci z głębszym upośledzeniem umysłowym mamy często do czynienia z przypadkami, gdzie mowa albo jest bardzo poważnie zaburzona, albo nie rozwinęła się wcale. Doskonałym ćwiczeniem głosowym rozwijającym mowę bierną i czynną, poprawiającym artykulację, wzbogacającym słownictwo jest śpiew prostych, krótkich piosenek. Wspiera to zarówno rytm mowy jak i jej melodię. Przy właściwym doborze tekstów piosenek, a także wyśpiewywaniu pojedynczych sylab, głoski są lepiej formowane niż przy mówieniu. Przez właściwe śpiewanie dziecko opanowuje i reguluje oddech. Śpiewanie w grupie także ma ogromne znaczenie, wymaga koncentracji i skupienia uwagi, zachowania jednakowego tempa i zbliżonej wysokości dźwięku. Śpiew powiązany z ruchem dużych grup mięśniowych ułatwia przenikanie bodźców i rozbudzanie aktywności wszystkich mięśni –narządów mowy. Mówiąc o znaczącej roli śpiewu w usprawnianiu rozwoju dziecka upośledzonego umysłowo nie wolno zapomnieć o tańcu. Ruch taneczny w powiązaniu z muzyką angażuje jednocześnie kilka analizatorów: ruchowy, słuchowy, wzrokowy, dotykowy, angażuje niemalże cały organizm dziecka. Zmuszone ono jest zapamiętywać pewne zestawy ruchowe, to z kolei usprawnia umiejętność koncentracji uwagi, kształci pamięć słuchową i ruchową. Taniec ćwiczy koordynację ruchów, zwinność, ułatwia nawiązywać kontakty zarówno dzieciom nadpobudliwym jak i zahamowanym. Prowadząc zajęcia muzyczne z dzieckiem upośledzonym umysłowo czy to w sensie edukacyjnym, czy terapeutycznym obok uzyskiwania zamierzonych efektów, pozytywnych oddziaływań i reakcji najważniejszym miernikiem ich powodzenia jest uśmiech małego dziecka. Bibliografia: 1. Zofia Konaszkiewicz: Edukacja i terapia muzyczna w odniesieniu do dzieci i młodzieży niepełnosprawnej: Szkoła Specjalna nr. 1 – 2, 1993 2. Henryk Grzeszewski: Muzyka w wychowaniu i terapii dziecka niepełnosprawnego: Szkoła Specjalna nr. 3, 1998. 3. Bożena Janosz: Zajęcia muzyczno – rytmiczne w szkole życia. 4. T. Janowicz: Postępowanie rewalidacyjne przewlekle chorych, W – wa 1998, WSiP 5. K. Lewandowska: Elementy wychowania muzycznego i muzykoterapii dziecięcej. Kwartalnik Polskiej Sekcji ISME 1985, nr. 1 – 2.prawie wszystkie cechy osobowości,
Comments